De drang om meer duurzaam te reizen, ontstond al vele jaren geleden. Toen ik 20 jaar was & voor het eerst het avontuur alleen ging zoeken in Centraal – Amerika, ervaarde ik hoe intens bewust reizen kan zijn. Deze blogpost is zowaar een trip-down-memory-lane naar één van mijn meest invloedrijke reizen tot nu toe. Centraal-Amerika was als het ware dé start van mijn reismicrobe & mijn visie op reizen.

Bewust kiezen voor homestays

Tijdens de zomer van 2012 in Guatemala ervaarde ik voor het eerst een zeer authentieke homestay, dankzij Planterra, een organisatie die lokale ondernemingen helpt ontwikkelen en ondersteunt om zo verantwoord toerisme aan te moedigen.

Het Posadas Mayas Community Homestay Project in Lake Atitlan, Guatemala, is een geweldig voorbeeld van een sociale onderneming die toont hoe toerisme kan bijdragen bij het behoud van cultureel erfgoed & toch inkomen kan genereren voor lokale gezinnen. Via de opleidingsprogramma’s en subsidies voor kleine bedrijven is het kleine dorpje San Juan La Laguna verbonden met de toeristische markt.

Hoe kunnen reizigers, zoals ikzelf, nu effectief helpen? Wel, gewoonweg door er te zijn! Als je kiest voor een  homestay als accommodatie, blijft het project groeien en biedt het mogelijkheden voor meer gezinnen. En dat is precies wat wij deden! Geen betere manier dan dit om een waar Maya-avontuur te beleven!

Local transport, altijd een beetje avontuur. 

Na een stevig ontbijt bij Cafe Barista in Antigua, stapten mijn reisgenoten en ik met goed gevulde buikjes op de eerste chickenbus van de dag richting Chichicastenango. Deze kleurrijke bus was behoorlijk ruim & onze doodsangsten bleven voorlopig uit..

Onze eerste afstapplaats was vuil & smerig maar al snel sprongen we op de tweede chickenbus richting Chichicastenango (zeg dat maar eens drie keer na elkaar!).

Deze keer hadden we minder geluk. Het was zo druk dat er slechts ruimte was om minder dan de helft van een stoel per persoon te gebruiken – ik was oprecht verbaasd hoeveel mensen je in één voertuig kan proppen. We zetten ons dus alvast schrap voor een valt-’ie-of’-valt-’ie-niet- ritje.

En … dat was nog niet alles: de bus zoefde aan ridicule snelheden door de bergen en haarspeldbochten waardoor we meermaals nét aan een frontale botsing ontsnapten.. “Stevig vasthouden & blijven ademen, Charlotte” was dan ook mijn mantra die dag.

Op een bepaald moment kroop er zelfs een kindje door het open raam en naar het dak alsof het de normaalste zaak van de wereld was. (Ik overdrijf niet.) Seconden later werd er bagage naar beneden gegooid, door de gesloten vensters weliswaar. Resultaat: ons gezelschap in een bedje van glasscherven, bagage en totale chaos..

Chichicastenango (here we go again!)

Na deze, laat-ons-bescheiden-blijven, avontuurlijke rit kwamen we, boven alle verwachtingen, heelhuids aan in Chichicastenango.
Dit charmante, geplaveide stadje met rode daken herbergt eigenlijk een van de meest levendige markten in heel Midden-Amerika. De mix van geuren is overweldigend, het gekwebbel oorverdovend & de bedrijvigheid meeslepend.

Ik kocht er kleurrijke handgemaakte sjaals waarvan menig fashionista de kleurcombinaties niet erg op prijs zou stellen. & zoals bij elke reis, kocht ik een traditionele pop voor mijn meter om te gebruiken in haar kleuterklasje. Zo vertelt zij de allerkleinsten over de wonderbaarlijke culturen in deze wereld.

Duurzame reistip: koop rechtstreeks bij locals die ervaring hebben met traditionele ambachten. Op deze manier kan je helpen bij het behoud van deze ambachten, waardoor de identiteit van een community wordt bewaard. Dit geeft op zijn beurt bezoekers een meer authentieke reiservaring, win-win! Op deze manier steun je vaak vrouwen omdat handwerk voor hen dikwijls één van de enige manieren is om geld te kunnen verdienen. En girlpower steunen we maar al te graag!

Panajachel

Na Chichicastenango reden we naar Panajachel in de Guatemalteekse Hooglanden en brachten we de nacht door aan de rand van Lago Atitlan. Het is erg makkelijk om een geschikte overnachting te regelen door het grote aanbod aan lokale hotels/guesthouses, vooral als je op Booking.com een kijkje neemt.

In Panajachel was onze girl-shopping-trip al veel succesvoller dan in Chichicastenango, waar bedelaars en marktkramers ons non-stop benaderde. In Panajachel leken de souvenirs al heel wat beter en was het er beslist minder druk. Over het algemeen was het veel rustiger in Panajachel dan in Chichicastenango.

Duurzame reistip: geld geven aan bedelaars, of het nu volwassenen of kinderen zijn, is niet aan te raden, omdat het leidt tot afhankelijkheid (probeer ook geen snoepjes te geven, want zo kan je tandproblemen in de hand werken). De kinderen worden vaak gedwongen om te bedelen, waardoor ze niet naar school gaan.

Bedelen is een alom bekend probleem waar je zeker met geconfronteerd zal worden, dus als je echt wilt helpen, probeer dan een organisatie te ondersteunen die de oorzaken op basisniveau aanpakt. Vergeet ook niet dat jouw steun voor de lokale economie op de lange termijn een grote impact zal hebben.

Na onze shop uitspatting, sleurde een ober ons zowaar binnen in zijn restaurant waar de prijzen belachelijk goedkoop waren. Eén hap guacamole later wist ik dan ook meteen dat dit geen al te prettige afloop zou krijgen. De voedselvergiftiging kwam zichzelf dan ook al snel voorstellen,, kort na onze lunch voelde ik de eerst kwaaltjes al … Imodium en Motilium to the rescue!

Ik voelde me serieus ziekjes maar moest wel aan boord gaan om naar het eiland San Juan de Lago Atitlan te dobberen, dat beloofde een interessante rit te worden (ik bespaar je de details en reken op jullie inlevingsvermogen voor dit miserabele boottochtje)).

Een klein paradijs

Toen we op het eiland aankwamen, bezochten we een lokale kunstgalerie onder leiding van een vrouwelijke kunstenaar terwijl ik probeerde om weer wat op krachten te komen. Gezien de rol van vrouwen in deze maatschappij, was deze galerij vrij uniek. Vanaf hier zijn we naar de Woman Association gegaan, waar ze katoen spinnen en weven. Ik genoot van elke seconde en heb er uiteindelijk een typisch kledingstuk gekocht als aandenken. Zo’n 300 quetzals, da’s aan de dure kant, maar zeker de moeite waard.

Daarna ontmoetten we ons gastgezin en onze interacties met hen vormen enkele van mijn warmste herinneringen. De zussen Milka en Maria en hun gezinnen verwelkomden ons met open armen. Maria’s kinderen – Bila, Christian, Magali en Rebecca – knuffelden ons van zodra we binnenkwamen. Rebecca was toen nog maar twee jaar oud, Christian was vijf, Bila was acht en Magali zes.

Mijn reiscompagnon en ik hadden een voetbal gekocht als kadootje en we speelden allemaal buiten tot het donker werd. Natuurlijk zijn deze gezinnen gewend aan toeristen en krijgen de kinderen steeds geschenken van reizigers. Toch was deze homestay één van mijn meest levendige en beste ervaringen in Guatemala.

De familie sprak alleen Spaans en een Mayaans dialect, gelukkig was mijn reispartner behoorlijk vloeiend in het Spaans. De kinderen waren super energiek en namen zo’n 300 foto’s met mijn camera (van de televisie, de hoek, een stoel … allemaal wazig en nutteloos, maar hey, who cares?). Ze hebben ook tekeningen gemaakt in mijn reisdagboek en ik lach nog steeds wanneer ik deze terug zie.

Ons avondeten bestond uit zwarte bonen, een omelet en gebakken bananen. Basic maar superlekker ( én ik werd er niet ziek van ;)). Er was zelfs wat zoet brood en tortilla voorzien. Alle vier de kinderen wilden vlak naast ons zitten terwijl ze ons vertelden over hun familie, geschiedenis en tradities tijdens de maaltijd.

Ze lieten ons hun ambachtelijke kleding zien (alleen al een halsband heeft meer dan drie maanden nodig om te maken!). Ze legden uit hoe alle kleuren een speciale betekenis hebben en wat de 24 vierkanten onder de kraag symboliseren. Ze spraken ook uitgebreid over de 22 verschillende Maya-talen en gedeelde persoonlijke anekdotes.

Het is dan ook overbodig om te vermelden dat ik nooit de slappe lach sessies die we deelden en de écht goede tijd die we hadden zal vergeten. Er gaat niets boven het contact met de lokale bevolking en het leren over hun wereld, de echte autoriteit over het onderwerp.

Een luxe strandvakantie op een overdreven toeristische plek is misschien leuk, maar duurzaam reizen helpt je te groeien op manieren die je verbeelding voorbijgaan. Het verandert je ten goede, tot in je diepste zelf. En precies dat, is waar het voor mij allemaal om draait.