Er zijn mensen die elk jaar naar de streek terugkeren die ze jaren geleden hebben ontdekt en daar hun tweede vakantiethuis van maken. Ze weten in welk warenhuis je het beste fruit kan kopen, ze gaan al jaren langs in hetzelfde restaurant en kennen de uitbaters bij naam. Wij gaan zelden twee keer naar dezelfde plek terug. Er zijn immers  meer plekken om te ontdekken dan je ooit kunt bezoeken.

Maar reisherinneringen koesteren we wel. Voor dit stukje ‘tijdreizen’ keren we terug naar Toscane, midden augustus 1995.

We logeren in Colle di Val d’Elsa, een middeleeuws stadje in de driehoek Sienna, San Gimignano en Firenze. Het ligt midden in de Chiantistreek in een typisch Toscaans landschap met druiven- en olijfgaarden, groene heuvels met cipressen en rode, vruchtbare aarde.
Ons vakantiehuis is de vroegere portierswoning van een kasteeldomein op een heuvel, de Poggio all’Olivo. Wij kijken uit op de olijfgaarden van het domein en het historische centrum van Colle di Val d’Elsa.

’s Morgens hangt er in het dal wat mist en bij het opkomen van de zon zorgt dit voor een romantisch sfeertje.

Met of zonder ruiter

Romantisch zijn ook de eeuwenoude dorpjes en wijndomeinen die we doorkruisen op de Chianti-classico toer. Deze tocht volgt de gallo nero, de zwarte haan, symbool van de streek. Nuchter houden we het niet helemaal maar wel het hoofd koel genoeg om heelhuids terug op de Poggio all’Olivo te arriveren. Een echte plensbui helpt daar wel mee…

De volgende morgen is de hemel schoongeveegd en zetten we koers naar Sienna.

Sienna was in de middeleeuwen een stad van bankiers en geldschieters van de paus. Deze rijkdom vertaalt zich in een overvloed van mooie gebouwen, door de bekendste schilders gedecoreerd. Maar ze hadden ook al verstand van stedenbouw: al in de 13^e eeuw werd vastgelegd dat de stad en de omgeving een harmonieus geheel moest vormen. Alle straten leiden als vanzelf naar de Piazza del Campo met het Palazzo Pubblico en de 102 meter hoge Torre del Mangia.

Als wij op het plein aankomen, zijn gemeentearbeiders druk in de weer met hogedrukreinigers om zand van het plein te spuiten.

De dag daarvoor, vond de Palio plaats. De palio is al eeuwen een paardenrace op het centrale plein van Sienna, dat voor de gelegenheid met een laag zand wordt afgedekt. Het is een competitie tussen de verschillende wijken van de stad. Elke wijk heeft een eigen vaandel en klederdracht. De race op ongezadelde paarden duurt amper enkele minuten en alles mag… Het paard met of zonder ruiter dat het eerst de finish passeert, wint. Na de paardenrace is er nog een uitbundig feest.

Het groene golvende landschap in de omgeving van Sienna spreekt tot de verbeelding. Maar als je verder naar het zuiden rijdt, ontdek je een bizar landschap: de Crete. Niks groen meer maar witgrijze heuvels met kloven en kraters. Het lijkt wel een maanlandschap. De naam crete komt van het Latijnse creta wat krijt betekent. Het zijn rotsformaties uit klei, steenzout en gips die zo’n 2,5 miljoen jaren geleden gevormd zijn.

Een tiental kilometer verder verandert het landschap geleidelijk weer. Op de achtergrond verrijst de Monte Amiata, een 1732 hoge uitgedoofde vulkaan. De autorit naar de top is zonder meer adembenemend, letterlijk dan want we belanden in een zwaar onweer. Bij helder weer moet de rit fascinerend zijn want de omgeving staat op de Unesco werelderfgoedlijst.

Fascinerend ook is San Gimignano ten westen van Sienna, het Manhatton van de middeleeuwen. Typisch voor San Gimignano zijn de woontorens. Ooit waren het er 72, nu zijn er nog 13 van over. De buurstad van San Gimingnano, Volterra is nog ouder. De geschiedenis gaat terug naar de Etrusken die over Toscane heersten voor de komst van de Romeinen.

Volterra is de stad van albast. Het is de enige plek in heel Italië waar albast gewonnen wordt. Deze zachte, kalkachtige steensoort wordt in de verschillende ateliers in en om Volterra bewerkt tot prachtige beelden, gebruiksvoorwerpen en sieraden. Als wij de stad bezoeken, is er net een overzichtstentoonstelling in het Palazzo dei Priori.

Camposanto

En dan zijn er uiteraard nog de kunststeden Firenze en Pisa. Alle bezienswaardigheden van Firenze kan je te voet ontdekken maar om alles goed te zien heb je minstens een week nodig.

Op de Piazzo del Duomo word je overdonderd door drie monumentale gebouwen: de kathedraal, zijn campanile en de doopkapel met de schitterend bewerkte bronzen deuren. Alle drie zijn ze uitgevoerd in wit (Carrara), rood (Maremma) en groen(Prato) marmer, toevallig de Italiaanse kleuren.

Maar er is meer, veel meer. De Galleria degli Uffizi laten wij aan ons voorbijgaan wegens een file van 100 meter. Musea waar het wat minder druk maar minstens even interessant is, zijn het Museo dell’Opera del Duomo, de Galleria dell’Accademia met vooral werk van Michelangelo, waaronder zijn wereldberoemde David en het Palazzo Vecchio.

En natuurlijk de schitterende pleinen met palazzo’s en kerken als de Piazza della Signora, de Piazza Santa Croce en niet te vergeten de bekendste brug van Italië: de Ponte Vecchio. Vanaf de Piazzale Michelangelo heb je een prachtig uitzicht over de stad.

Rest nog Pisa met zijn alom gekende scheve toren, die er in het echt wel kleiner uitziet. Ook hier is er een bouwkundig trio dat indruk maakt: de toren, de dom en de doopkapel.

Toevallig komen we terecht in het Camposanto, een monumentaal kerkhof uit de 13^e eeuw. Het is een lang, marmeren bouwwerk met imposante graven, beelden en fresco’s.  Eén van de bekendste fresco’s is Het Laatste oordeel, een middeleeuws stripverhaal met scènes uit de hemel en de hel. In de hel worden arme zondaars in stukken gesneden, door monsters verslonden, gekookt en geroosterd. Qua boodschap kon dit tellen…