Ik heb een steen verlegd,
in een rivier op aarde.
Het water gaat er anders dan voorheen.

De stroom van een rivier, hou je niet tegen
het water vindt er altijd een weg omheen.

Bram Vermeulen wist het : niets spreekt zoveel tot de verbeelding als een rivier die kronkelend doorheen het landschap loopt.

Zo ook in Machelen a/d Leie waar een protestactie door Roger Raveel anno 1971 op poten gezet, met de tewaterlating van het toenmalige vlot op 18 augustus a.s. en bij wijze van herdenking nog eens wordt overgedaan.

’n Protest tegen het dempen van de oude doch schilderachtige meanders van de Leie waar o.a. leerlingen van de Latemse school hun hart hebben aan opgehaald. Menig kunstenaar liet zich graag omarmen door die armen van de Leie.

Raveel was niet de eerste om te protesteren. Dat deed Cyriel Buysse in 1909 ook al en wel met betrekking tot de meanders ter hoogte van Baarle, Drongen, Latem, Afsnee, …

Het moet zijn dat schilders, schrijvers en dichters een streepje voor hebben op de groene jongens van vandaag de dag want net als Buysse wist Raveel zijn slag in Machelen thuis te halen. Hoewel met de komst van de “nieuwe Leie” de oude armen geen enkel economisch nut meer hadden, mochten om poëtische redenen de kronkels in het landschap dan toch blijven bestaan.

n Goed punt voor Roger !

Niet dat alles wat in zijn naam en door zijn streven in Machelen a/d Leie werd bereikt door de bewoners van zijn dorp steeds op evenveel enthousiasme werd onthaald. Want zie je … een Machelaar is een mens van weinig woorden en veel bombarie wordt door hem niet geapprecieerd.

Roger Raveel was één van hen. Een eenvoudig man.  Een armoedzaaier die toevallig wel ’n groot schilderstalent had doch bij gebrek aan een plek waar hij met zijn verfkwasten en penselen aan de slag kon, van geen hout pijlen wist te maken.

Binnen het museum. Fotograaf onbekend

Gelukkig voor hem en de kunstwereld mocht hij op een dag dank zij een goed woordeke van een aangetrouwd familielid, in het rommelkot op de speelplaats van de gemeentelijke basisschool, zijn schildersezel neerpoten.

Roger werd in zijn dorp een beetje gezien als een zonderling, een stille figuur die iedereen groette en door iedereen werd begroet. Tot hij door kunstcritici ontdekt werd … Hij kreeg naam, faam, centen, een sjiek kostuum en schoenen om naast te lopen.

Een Machelaar moet echter niet van “pretten” weten en je weet hoe dat dan gaat : geen sant in eigen land. Dus de brug die een slordig paar miljoenen heeft gekost en werd aangelegd om een stukje oude Leie van nauwelijks 100 meter alsnog te laten voortbestaan, is bij de gemiddelde dorpeling niet in goede aarde gevallen. Ook niet het behoorlijk gecontesteerde Raveelmuseum in centrum Machelen. Het heeft de gemeentelijke belastingbetaler veel geld gekost en het bleek binnen de kortste keren nog verlieslatend te zijn ook.

Het flink uit de kluiten gewassen museum

Kijk, dergelijke smeuïge verhalen daar houd ik wel van. Ze beletten me echter niet om met bewonderende ogen naar de werken van Raveel te kijken.

Muur van de verbeelding

Ga daarom op een mooie zondag toch maar eens naar het Oost-Vlaamse Machelen a/d Leie. Geniet van de 3,5 km lange Raveelwandeling en laat je verwonderen bij de muur van de verbeelding, stap het Raveelmuseum binnen en ga ook eens een kijkje nemen op het kerkhof waar “zijn Zulma en muze” niet naast hem begraven ligt vermits zijn nieuwe en veel, veel jongere eega daar onmiddellijk na zijn dood een stokje voorstak. Bovendien wist ze – tot grote wanhoop van het Raveelmuseum – grote delen van zijn schenkingen aan dat museum voor zichzelf op te eisen. Ja, de lustige jonge weduwe is in Machelen a/d Leie niet geliefd.

Het graf van Zulma en dat van Roger : niet voor de eeuwigheid samen met zijn grote muze

Wandel ook eens naar de Roger Raveel steiger waar geen boot aanmeert hoewel dat natuurlijk de bedoeling van steigers is. Het idee was nochtans goed … varen op de schitterend mooie Leie om dan aan te leggen bij de veelkleurige steiger en langs een speciaal daartoe aangelegd pad tot aan het Raveelmuseum te wandelen. Raveel was briljant in het uitzoeken van fleurige kleuren maar had geen kaas gegeten van het mee helpen bepalen hoe hoog een steiger eigenlijk moet zijn om er met een plezierbootje te kunnen aanmeren.

Vergeet vooral niet een mooie fietstocht te maken langsheen de heerlijke meanderende Leie. “The Golden River” zoals de kinderen in de jaren zestig op de basisschool waar Raveel met zijn penselen toverde, de rivier op kaart leerden aan te duiden. “Gold” omwille van het roten van het vlas in het daartoe qua samenstelling ideale water van de Leie en waardoor het water geel kleurde. Het roten van het vlas in de Leie mag al jarenlang niet meer. Daar hebben milieuactivisten voor gezorgd.

Maar wat ook van Raveel gezegd of geschreven mag worden, het is in ieder geval zo :

Hij leverde bewijs van zijn bestaan.

’n Paar extra tips :

Machelen a/d Leie heeft nog een paar andere interessante weetjes :

• Emile Claus schilderde er in 1893 nabij de kerk zijn prachtige werk : de communicanten
• Wielrenner Frans De Mulder fietste een indrukwekkend palmares bij elkaar met als uitschieters: Belgisch kampioen op de weg en winnaar van de Vuelta in 1960. Ook hij wordt hier middels een kunstwerk herdacht.
• Gerard Reve woonde een flink aantal jaren van zijn leven en tot aan zijn dood in Machelen . Zijn credo staat op het dorpsplein vereeuwigd. Hij ligt er ook begraven.

  

• Als je dan toch in de buurt aan het fietsen bent, fiets dan meteen eens door naar de spoorwegbrug te Grammene.
  Omdat koning Leopold I met de trein vanuit de hoofdstad naar zijn villa in De Panne wou kunnen reizen, werd in 1846 een eerste spoorbrug over de Leie te Grammene gebouwd. Die brug was de eerste volledig metalen vakwerkbrug ooit en werd volgens hetzelfde unieke principe als de Eiffeltoren opgetrokken (Zonder bouten en moeren maar met klinknagels). In die dagen was het voor het gewone volk een absolute topattractie om een trein over een brug te zien denderen.

  Nota :

Op een of andere manier zijn al mijn foto’s van mijn bezoek aan het Raveelmuseum verloren gegaan. Ik plukte er daarom eentje van het internet.