Oman – Van forten tot forten
Oman geografisch situeren is nog best te doen, het zijn rechtmatige plaats in de geschiedenis geven, is voor de meeste onder ons een brug te ver. In tegenstelling tot een algemeen verspreide inschattingsfout maakt Oman geen deel uit van de Verenigde Emiraten. Het tegendeel is zelfs waar. De Emiraten behoorden zelf tot het ooit belangrijke Omaanse rijk dat zich uitstrekte tot Indië, Iran en Pakistan in het oosten en de Oost-Afrikaanse kust waaronder het eiland Zanzibar in het Westen. Het bezat verschillende kolonies en heerste over de zeeën. Zelfs de Indische oceaan stond onder controle van Oman. De grote zeevarende naties, waaronder Portugal en Engeland, moesten tol betalen aan Oman. 500 jaar lang, tot midden de 19de eeuw, was het een spil in het Midden-Oosten. In de 17de en 18de eeuw was het één van de meest welstellende landen.
De geschiedenis van Oman komt nog het meest tot uiting in de verschillende forten die het land rijk is. Deze forten beschermden de handelswegen tussen de kust en het binnenland. En net als bij alle vastgoed, telt ook bij forten : locatie, locatie, locatie. Het is zelfs het basisidee waaraan een fort moet voldoen : een niet inneembare vesting, gelegen op plaatsen waar de vijand in het nadeel is. Locatie is alles dus. Het fort van Nakhl dat we als eerste bezoeken, ligt als een kroon verheven boven op een rots. Een prachtig voorbeeld van hoe architectuur en natuur hand in hand gaan. Het fort diende ter bescherming van de handelsroute maar ook van de oase waardoor het omgeven wordt. Het geldt als één van de meest indrukwekkende forten van het land. Vooral dan door de manier waarop het lemen fort gebouwd werd op de grillige rots. Hier en daar steekt er een stuk van de rots uit en dat maakt zo deel uit van het gebouw zelf. De basisconstructie zou teruggaan tot de 3de eeuw na Christus, maar het huidige fort werd vooral herbouwd in de 17de eeuw. Binnenin de dikke muren zie je hoe sober forten destijds gemeubileerd waren. Zelfs de vertrekken van de wali (de gouverneur) zijn amper gedecoreerd. Vanop de uitkijktorens kan je genieten van een prachtig vergezicht.
Het lemen fort van Al Hazm werd in de 18de eeuw gebouwd door sultan Bin Saif II van de Al Yarubi stam en was op dat ogenblik het technisch meest vooruitstrevende fort. Bij zijn aanstelling tot imam maakte hij van Al Hazm de hoofdstad. Het fort werd dus niet enkel als verdedigingsvesting gebouwd, maar ook als paleis voor het staatshoofd. Dat betekent dat er ook enkele mooie decoraties werden aangebracht. De eerste vind je al meteen bij het binnengaan van het fort : de prachtige houten toegangspoort.
Maar er zijn ook verdedigingsmechanismes aangebracht. Mocht de vijand voorbij deze poort geraken, werd hij ‘warm’ onthaald door liters kokende dadelsiroop. De palmbomen in deze oase brengen enkel dadels voort en die werden niet enkel gebruikt als voedsel. Toegegeven, het leger kon maanden teren op zes dadels per soldaat per dag, maar in de opslagplaatsen van het fort werden ook liters siroop gemaakt om te gebruiken als verdedigingsmiddel. En voor wie toch nog voorbij het plakkende en vooral hete goedje raakte, ligt er al meteen een vergeetput klaar. Het fort heeft twee enorme ronde verdedigingstorens, ééntje in het noorden en ééntje in het zuiden. Deze werden voor kanonnen gebruikt, ook een stijlbreuk met andere forten. Deze laatsten werden voornamelijk gebouwd om geweerschoten te weerstaan. De muren van dit fort zijn zo dik, dat ze ook kanonnenvuur konden weerstaan. Na zijn dood werd de imam in zijn geliefde fort begraven. Het fort is zo mooi, dat hij ongetwijfeld ook na zijn dood wou genieten van deze ongelofelijke vesting. En wij genoten vandaag bij leven met hem mee.
Het fort in de historisch hoofdstad Nizwa dateert origineel uit de 9de eeuw maar werd stevig herbouwd in de 17de eeuw. Het staat centraal in het gezellige stadje en het eerste dat opvalt is de enorme majestueuze verdedigingstoren.
20m hoog en maar liefst en 36m in diameter. Het is daarmee de grootste verdedigingstoren in Oman. We spurten de trappen op richting het kanonnenplatform op 14m hoogte. Onder onze voeten is het fort volgestort met puin en aarde. Via de gaten gemaakt voor de kanonnen, kunnen we de omgeving aanschouwen. Zelf kijken we op dit platform nog aan tegen een muur van 6m hoogte.
Dat verschil kunnen we overbruggen via houten trapjes zodat we over de kantelen kunnen kijken. En wat een zicht. Een schitterende oase, met honderden palmbomen. Aan de ene kant ligt het majesteitelijke Hajargebergte statig op de achtergrond. Aan de andere kant van het fort hebben we een ongestoord zicht op de Sultan Qaboos Moskee van Nizwa. Met schietgaten, opgestelde kanonnen, gebruikelijke vergeetputten en gebruik van dadelsiroop, is het fort gemaakt om elke aanval te weerstaan. Het werd dan ook geacht niet inneembaar te zijn en dat is ook zo gebleken.
Het Jabrin fort wordt wel eens een mooiste fort van Oman genoemd en de kostbaarste parel van Omaanse architectuur. Dat komt omdat dit fort gebouwd werd als residentie en niet als vesting. Het werd in de late 17de eeuw gebouwd door Imam Bel Arab Bin Sultan Al Yarubi, de zoon van de leider die de Portugezen kon verdrijven. Het telt drie verdiepingen en werd gebouwd in een tijd van vrede en dus ook van voorspoed en ontwikkeling. De opdrachtgever bekostigde zelf de bouw en zijn liefde voor kunst, astronomie, wetenschappen en literatuur is hier overal voelbaar. Daar waar andere forten vooral opgetrokken zijn in leem en steen, en verder sober gedecoreerd zijn, is dat hier niet het geval.
Denk maar aan het gebruik van hout, oogverblindende plafondschilderingen, bogen met mooie kalligrafie, gedecoreerde ramen, prachtige hoge nissen. Eén van de beroemdste ontvangstzalen is de ‘Zon en Maan’ zaal met een meesterlijk plafond. Verder werd het fort mooi versierd met Chinees aardewerk, glaswerk, kussens en metalen voorwerpen. De imam werd in het fort begraven nadat zijn broer de macht greep en hij bij de inval in het fort om het leven kwam. Ook na zijn dood wou hij dicht bij zijn kunstwerk blijven. Ik treed hem volledig bij.
14 reacties