Als we Julius Caesar mogen geloven, zijn de Belgen de dappersten aller Galliërs. Of er dan nog andere Galliërs bestaan ? Natuurlijk! Lees de strips van Asterix maar eens een keertje.

Ambiorix, de leider van de Eburonen (verrekt wie zijn dat nu weer ?!), moet veel indruk op Julius hebben gemaakt. Althans als we zijn geschriften mogen geloven. Omdat zijn naam, behalve dan in de nota’s van Julius, nergens in de annalen van de geschiedenis opduikt, bestaat er een strekking onder de historici die er van uitgaat dat Ambiorix nooit heeft bestaan maar door Julius slechts werd verzonnen om zijn grote verliezen tegen die dappere Belgen in Rome te kunnen verantwoorden.

Het zal de mensen van Tongeren worst wezen. Zij zijn fier op hun Ambiorix en zelfs in die mate dat het heerschap in volle Romantiek een standbeeld kreeg waar niet valt naast te kijken. Sinds 1866 prijkt op de Tongerse Grote Markt een kerel met een blote torso om U tegen te zeggen en dan heb ik het nog niet eens over zijn snor gehad.

Ambiorix werd een tiental jaren geleden uitgeroepen tot vierde grootste Belg aller tijden. Niet slecht voor een man die misschien helemaal niet heeft bestaan !

Wat wél met stellige zekerheid is geweten, is dat Tongeren de allereerste stad op Belgische bodem is. En dit dank zij de Romeinen. Die vonden de ligging van het huidige Tongeren om verschillende redenen dermate interessant dat ze er een eerste nederzetting bouwden en die vervolgens lieten uitgroeien tot een heuse stad met omwalling en al. Atuatuca Tungrorum werd zodoende een van de grootste steden in Noord-Gallië.

Het eerste bezoek dat ik in Tongeren breng, is een bezoek aan de gotische O.L.V. – Basiliek annex Romaanse kloostergang. Niet dat die veel van doen heeft met de Romeinen van destijds. De val van het Romeinse rijk is immers al vele eeuwen eerder gebeurd. Dus tegen de tijd dat in 1240 de eerste steen van deze indrukwekkende basiliek wordt gelegd, is er van de Romeinen al lang geen sprake meer.

Wel is het zo dat toen einde jaren negentig van vorige eeuw het plan werd opgevat om de kerk van vloerverwarming te voorzien, archeologen – zoals dat wel vaker bij verbouwingen gebeurd – eerst wat tijd kregen om opgravingswerk te verrichten. Wat ze daar vonden was echter voor de stad van dermate groot historisch belang dat de archeologen liefst meer dan een decennium de tijd kregen om laag per laag af te graven.

Hierbij werden de restanten van zo maar eventjes zeven kerken in één gevonden maar ook die van poepsjieke Romeinse villa’s voorzien van schitterende fresco’s. De archeologen vonden er ook de resten van graven, een badhuis met “vloerverwarming”, een Romeinse oven, zuilen, een stadspoort en de resten van een basilica. Deze had ten tijde van de Romeinen geen kerkelijke functie maar was een ontmoetingsplaats waar ook recht werd gesproken.

Het resultaat van de blootlegging van de geschiedenis van Tongeren (waarvan grote delen zich tot drie meter onder het huidige straatniveau bevinden) kan sinds 1 september 2018 door de geïnteresseerden bezocht worden. In de gloednieuwe museumsite aan de Onze-Lieve-Vrouwebaseliek, het Teseum, kan je enerzijds kiezen voor het bekijken van – naar het schijnt – de mooiste verzameling religieuze kunstschatten uit de Lage Landen.

Wie liever kiest voor de archeologie kan zijn hart meer dan ophalen in de zeer goed gedocumenteerde ondergrond van het antieke Tongeren dat zich bovendien een stuk verder uitspreid dan louter de ondergrond van de huidige kerk. Middels een combiticket kan je voor beide musea gaan.

Ik kies enkel voor de archeologische site en liefst twee uur lang blijf ik beneden. Ik ben werkelijk zeer opgetogen door wat ik er te zien krijg.

Het is duidelijk dat Tongeren dank zij die Romeinen een serieuze toeristische troef in handen heeft.

Het Gallo-Romeinse museum dat ik in de namiddag bezoek, schetst de geschiedenis van de stad maar duikt daarbij toch eerst nog dieper in de tijd. Het museum leidt de bezoeker rond in de geschiedenis te beginnen vanaf de Neanderthaler over de Romeinen tot en met de Merovingers.

En het jonge volkje lust er wel pap van. Het is prettig om te zien hoe de aanwezige kinderen genieten van de vele opdrachten die het museum speciaal voor hen heeft bedacht.

Ter hoogte van een Romeins aandoende schildering zit een vader op een bankje zijn zoontje te vertellen over het feit dat de bevolking in onze contreien vroeger allemaal blonde haren en blauwe ogen hadden.

Maar toen kwamen dus de Romeinen met hun donkere haren en bruine ogen. Onze vrouwen werden verliefd op hen en vice versa en van het ene kwam het andere. We hebben het – aldus de papa – aan de Romeinen te danken dat er hier nogal wat brunettes rondlopen.Waarop de piepjonge bolleboos zegt : En daarom hebben wij geen domme blondjes meer.

Een museumbezoek saai ? Ik vind het vooral hilarisch !

Ter info :

Het Teseum behoort nog niet tot die musea die dank zij de Museumpass gratis toegankelijk zijn. Het Gallo-Romeinse Museum is dat wel.