Cruise naar het einde van Europa
71°10’21” NB wordt letterlijk en figuurlijk het hoogtepunt van deze reis, een cruise langs de Noorse fjorden, één van de mooiste zeereizen ter wereld. Letterlijk, want dit zijn de coördinaten van de Noordkaap traditioneel aanzien als het noordelijkste punt van Europa. Figuurlijk, omdat deze plaats op onze bucketlist staat.
Een cruise naar de Noorse fjorden is zeer populair, niet alleen dankzij de natuurpracht. De kust van Noorwegen is diep ingesneden, waardoor de totale kustlijn ongeveer 25.000 km lang is. Die kustlijn bestaat uit diepe fjorden waar steile bergwanden rijzen uit het water.
Een cruise is de beste manier om dit natuurfenomeen te bewonderen. De fjorden zijn immers op hun mooist vanop het water of vanuit de lucht. Maar het is vooral ook praktisch. Elke dag een nieuwe stad of een nieuw fjord zonder er veel moeite voor te moeten doen. Ook praktisch is dat de cruiseschepen in de fjorden en dicht bij het centrum van de steden aanmeren, dus je kan de omgeving gemakkelijk zelf verkennen.
Niet de eindbestemming van een reis is het belangrijkste, maar wel de reis zelf. En dat is bij een cruise meer dan waar. We reizen niet met het eerste het beste schip. Neen, we cruisen met het paradepaardje van Holland America Line: de net opgeleverde Koningsdam, het grootste schip van de rederij.
Subliem in elk aspect. We verblijven in een prachtige balkonkajuit waarop we kunnen genieten van al het natuurgeweld in alle privacy en we krijgen lekker gastronomisch eten voorgeschoteld. Er bevindt zich een immens theater aan boord waar zowel gastartiesten optreden als eigen producties worden gebracht.
Entertainment op hoogstaand niveau met o.a. Petrina Johnson. Zij is zangeres en TV-presentatrice, maar vooral een ster van de West End in London. Zij schitterde o.a. in Evita en Sunset Boulevard. En er is ook zanger Tony Bond die een ‘licence to thrill’ heeft gekregen.
Nadat de Koningsdam in Amsterdam het anker gelicht heeft, kiest het schip het ruime sop van de Noordzee en varen we in 28 uur richting onze eerste bestemming in Noorwegen, Eidfjord, één van de mooiste fjorden van de streek.
We meren aan bij het kleine dorp van Eidfjord waar zo’n 900 mensen wonen. We besluiten het toeristentreintje naar boven te pakken voor een rit van een uur. We willen vooral het oude kerkje bezoeken; dat kerkje ligt maar op een goede 600 m van het schip, maar natuurlijk gaat het hier wel sterk bergop. Bovendien rijden we met het treintje nog iets buiten Eidfjord.
We rijden eerst naar Haeried waar zich nog een begraafplaats van de Vikingen bevindt. In totaal bevinden er zich 350 graven die dateren van de jaren 400 tot 1000 en bestaan uit opgehoopte stenen. Deze begraafplaats is de grootste in haar soort in het westen van Noorwegen.
We stoppen onderweg aan een prachtig uitzicht op het stadje, het fjord en …. de Koningsdam. Boven op de hoogste toppen van het fjord bevinden zich nog gletsjers; kleine weliswaar, maar ze zijn er. Het gesmolten gletsjerwater stroomt als een waterval naar beneden.
Wij dalen ook af naar het oude kerkje van Eidfjord. Deze St. Jacobskerk werd gebouwd in 1309, maar is gesloten wegens de slechte staat van de vloer. Rond het kerkje bevindt zich nog het oude kerkhof.
Na Eidfjord varen we langs het Sorfjord alvorens het imposante Hardangerfjord, koningin der fjorden, in te varen op weg naar Bergen, de eerste hoofdstad van Noorwegen. Hier regent het zo’n 220 dagen per jaar, dus een paraplu is onontbeerlijk voor een wandeling naar de Bryggen.
Deze woon- en pakhuizen uit de Hanzetijd zijn gebouwd na de grote brand van 1702 waarbij veel gebouwen werden verwoest. Ze staan op de Werelderfgoedlijst van de Unesco. Iets verderop ligt de Korskirken met daarachter de Domkirke, de kathedraal van Bergen.
Deze dom werd door brand maar liefst 5 maal herbouwd. Ondanks de plensende regen, heerst er een drukte aan de vismarkt waar zowel vers gevangen vis als bereide gerechten verkocht worden. Het ruikt er heerlijk.
Het Geirangerfjord wordt ook wel het mooiste fjord ter wereld genoemd met honderden watervallen gevormd door het smeltwater van gletsjers. Hoogtepunt zijn de prachtige watervallen van de Zeven Zusters. Deze behoren tot de 10 mooiste ter wereld en worden ook wel één van de Noorse natuurwonderen genoemd.
Duizend jaar geleden was Trondheim de hoofdstad van Noorwegen tijdens het Vikingtijdperk. Het bleef de hoofdstad tot 1217. Trondheim is een moderne stad maar heeft zijn historische charme weten te behouden.
We beginnen onze wandeling in het centrum van de stad, aan de markt waar zich het standbeeld van Olav Tryggvason bevindt. Hij stichtte de stad in 997 als een handelspost. Hij probeerde in de 10de eeuw Noorwegen te kerstenen, maar dat lukte niet.
Pas 30 jaar later kreeg het christendom voet aan grond in Noorwegen. Iets verderop bevindt zich het koninklijk paleis, de Stifsgarden. Dit is het grootste houten herenhuis in Scandinavië. Het werd omstreeks 1770 als woonhuis gebouwd en is nu één van de officiële residenties van de Noorse koninklijke familie.
Achter de hoek ligt de prachtige Onze-Lieve-Vrouwe kerk uit de 13de eeuw. We wandelen verder naar het waarschijnlijk belangrijkste gebouw van Trondheim, de Nidaroskathedraal. Sinds 1814 worden de koningen hier gekroond, zo ook de huidige koning, Harald V in 1991.
Naast de kathedraal staat het aartsbisschoppelijk paleis. Hier bevinden zich o.a. de kroonjuwelen. Vanaf het paleis, wandelen we langs het water naar de Gamle Bybrua, de oude stadsbrug. Deze werd in 1861 gebouwd. We wandelen de brug over naar de Bakklandet, de oude arbeiderswijk van de stad.
De huizen langs de smalle straatjes zijn prachtig gerestaureerd tot winkels en cafeetjes. Het is er gezellig wandelen in het zonnetje. Langs de waterkant staan de werven. Deze kleurige pakhuizen dateren weliswaar uit de 18de eeuw maar werden heropgebouwd naar middeleeuwse architectuur.
Trondheim wordt de toegangspoort tot het hoge noorden genoemd. Ten noorden van Trondheim ligt de Noordpoolcirkel die de grens markeert met het land van de middernachtzon. Vanaf nu gaat de zon voorlopig niet meer onder want vanaf half mei doet zich boven de poolcirkel het fenomeen van de middernachtzon voor, waarbij de zon niet volledig onder de horizon verdwijnt.
Ter ere van de overschrijding van de Noordpoolcirkel, mogen de dapperen onder de passagiers een ijsbeer duik nemen in het buitenzwembad van de Sea View pool, een HAL traditie. In het hoge Noorden meert het schip aan in Honningsvag, op zo’n 35 km van de Noordkaap.
Destijds werden de eerste bezoekers per bootje gebracht tot aan de voet van de 300 m hoge klif en moesten dan naar boven klimmen. Gelukkig bestaat er nu een weg naar de Noordkaap.
We kleden ons warm aan voor onze expeditie want het weer is grillig. Natte sneeuw, ijsregen, motregen en regen met droge periodes wisselen elkaar af. Normaal zou het nu zo’n 11° moeten zijn maar het is er amper 3°. En dan nemen we nog niet de gevoelstemperatuur in overweging.
Gewapend met dikke truien, dikke broeken en een winterjas verlaten we het schip. De anderen hebben ook hun best gedaan om zich zo warm mogelijk te kleden, maar dat lukt niet bij iedereen evengoed. Als ik rondkijk verwachten sommige een fris briesje op een Hawaiïaanse luau, anderen zijn gekleed alsof ze niet weten dat er wel degelijk een weg naartoe loopt en dat er niet meer moet geklommen worden.
Sommige lopen gevaarlijk met hun wandelstokken te zwieren. Anderen hebben niet begrepen dat het om de Noordkaap gaat en niet om de Noordpool zelf. Nog anderen verwachten blijkbaar niet terug te keren naar het schip. Aan hun rugzakken te zien, torsen zij zware overlevingspakketten mee.
De weg naar de Noordkaap leidt door een poollandschap. Een desolaat landschap van fjorden bestaande uit kale rotsen, afgewisseld met verdord gras, een klein meertje of ijsvelden. De woeste golven breken op uitstekende rotsblokken. Af en toe ontwaar je een typisch houten Noors huis inclusief aanlegsteiger en vissersbootje op één van de meren. Rendieren staan op de bergwanden te grazen. En neen, er is er geen bij met een rode neus :-). En dan duikt voor ons de rots op.
We bevinden ons op 71°10’21” NB, we zijn officieel op de Noordkaap, het eindpunt van onze pelgrimreis per schip. Vanop de 300 m hoge klif turen we over de Barents Zee en recht naar beneden de diepte in. We bevinden ons op het einde van Europa, al voelt het bij momenten als het einde van de wereld.
De ijskoude poolwind snijdt door ons lichaam. Op de rots bevindt zich het monument van de aardbol dat is 1978 werd gebouwd en dat nu het officiële symbool van de Noordkaap is.
Op de weg terug zuidwaarts, leggen we aan in Alesund dat vooral bekend staat voor haar architectuur in art-nouveaustijl. Het centrum werd door een gigantische brand in 1904 grotendeels verwoest. Met hulp uit heel Europa en vooral uit Duitsland werd Alesund weer opgebouwd in art-nouveaustijl.
We volgen een route die de dienst voor toerisme heeft uitgestippeld. Deze route brengt ons naar de mooiste plekjes van Alesund, naar huizen met torentjes en romantisch versierde gevels. De stad wordt door de diepe binnenhaven doormidden gesneden en de gekleurde pakhuizen langs de Brosundet vormen een mooi geheel.
Aan de kerk bewonderen we de glas-in-loodramen die een inauguratiegeschenk waren van keizer Wilhellm II van Duitsland. Midden in de stad ligt de Aksla, een gigantische heuvel van waarop men een ver zicht heeft over de stad en de omliggende eilanden.
Op weg naar Flam, varen we door het Sognefjord met een lengte van 205 km en een diepte van maar liefst 1300 m. Het wordt als het meest spectaculaire fjord van Noorwegen aanzien. Flam bevindt zich op het einde van het Aurlandsfjord.
Het is sinds de 19de eeuw een belangrijke toeristische bestemming. De naam betekent ‘kleine plaats tussen steile bergen’. Nu is Flam vooral bekend voor de bergspoorweg van Flam naar Myrdal, de enige bergspoorweg die aansluit op het nationale spoorwegstelsel.
Nergens ter wereld vind je een spoorweg die een steilere klim doet op normale rails. Daarom is deze treinrit één van de meest toeristische attracties in Noorwegen. Deze treinrit werd in 2014 door Lonely Planet nog uitgeroepen tot de op één na meest indrukwekkende spoorlijn ter wereld. Het is een sterk staaltje van de ingenieurs.
Over een afstand van 20 km moet een hoogteverschil overbrugd worden van 863 m. Dat betekent een gemiddelde stijging van 55 per duizend. Ofwel 1 m stijging per 18 m. Maar niet alleen de stijging was een uitdaging, ook de bochten en de natuurlijke vorm van de bergen.
Het werk aan de spoorlijn begon in 1923 en eindigde in 1944. Meer dan 20 jaar werk. De spoorlijn werd gelegd op de natuurlijke bedding van de rivier, die zelf werd omgeleid. Zo moesten er geen bruggen gebouwd worden.
Er werden 20 tunnels gegraven, 18 daarvan werden met de hand uitgegraven. 150 manuren waren nodig voor 1 m. De trein beschikt over vijf verschillende remsystemen. Eén systeem kan op zichzelf de hele trein stoppen. Inderdaad indrukwekkend.
Oliewinning zorgt ervoor dat Noorwegen tot de rijkste landen ter wereld behoort. Het centrum van die industrie is Stavanger. Stavanger werd gesticht in 872 en is de oudste echte Noorse stad. Als we de haven binnenvaren, verwachten we gigantische olieboorplatforms, reuze boortorens, afschuwelijke kantoorgebouwen in glas en beton behorend aan de olie multinationals, enz. maar daar is gelukkig niks van te zien. Wat we wel zien is een internationale en kosmopolitische stad, met leuke internationale restaurantjes en cafeetjes op de kade.
We verkennen de stad te voet. Groot is ze niet, wel voor een groot deel autovrij. Het is ook prachtig weer, staalblauwe lucht. We wandelen langs de kade via het Maritieme Museum waar 200 jaar maritieme geschiedenis tentoongesteld wordt in twee magazijnen die dateren van rond 1800.
We wandelen verder naar de Domkirken, de kathedraal. Deze kathedraal ligt aan het Breiavatnet, een meertje in het midden van de stad. De kathedraal, die dateert uit de 12de eeuw, is de oudste kathedraal van Noorwegen.
Zij is opgetrokken in Anglo-Normandische stijl en wordt beschouwd als één van de best bewaard gebleven middeleeuwse kathedralen van Europa. De kerk is vrij sober vanbinnen, uitgezonderd de preekstoel dat een topwerk is van beeldhouwkunst.
Iets verderop liggen de winkelstraten. Het zijn veelal dezelfde merken als bij ons, maar ze zijn wel gehuisvest in prachtige typisch houten Noorse gebouwen. We wandelen tot aan de Valbergtoren die omstreeks 1850 werd gebouwd als toren voor de plaatselijke brandweer.
We komen terug langs de kade waar de opslagplaatsen van weleer nu gezellige gekleurde restaurants, brasseries en cafeetjes zijn geworden. Het is heerlijk vertoeven in de stad. We hadden een oliestad verwacht, maar krijgen één van de meest pittoreske steden voorgeschoteld, in prachtige Noorse stijl.
Er hangt een bruisende sfeer, een gezellige drukte. Na de lunch aan boord, volgt deel twee van de wandeling. Ons schip ligt immers aangemeerd aan de oude stad en vanop ons balkon hebben we een prachtig zicht op deze goed bewaarde wijk. Die bestaat uit ruim 180 vroeg 19de -eeuwse witte houten huizen.
De buitenkant ervan is weliswaar beschermd, maar van binnen zijn ze van alle comfort voorzien. Dit maakt Gamble Stavanger tot één van de populairste woonlocaties van heel Noorwegen. Gemakkelijk wandelen is het niet in de keienstraatje die op en neer gaan, maar het is zo pittoresk, zeker met de ouderwetse lantaarnpalen.
De huisjes zijn versierd met kleurige bloemen en af en toe is een voordeur in felle kleuren geschilderd. Hier bevindt zich ook nog één van de zeventig visconservenfabrieken die Stavanger ooit rijk was. Deze fabriek is in oorspronkelijke staat bewaard gebleven en doet nu dienst als museum.
Na 14 dagen op zee, meert de Koningsdam terug aan in Amsterdam, en zijn wij een prachtige ervaring rijker. We wensen de Koningsdam een prachtige toekomst en vooral mooie reizen; zij het de witte nachten in Sint-Petersburg, de pracht van de Middellandse Zee of de exotische stranden van de Caraïben.
Bovenal wensen we haar rustige baren op al de wereldzeeën die het schip zal bevaren. Veiligheid voor het schip, wijsheid voor zijn officieren, gezondheid voor zijn bemanning en comfort en plezier voor zijn passagiers. Anchors away and steady as she goes …
Het volledige reisverhaal kan je hier lezen.