“Ich bin ein Berliner!” zei president John F. Kennedy op 26 juni 1963 in West-Berlijn. Nu, zover wil ik niet gaan, maar het is een understatement als ik zeg dat ik Berlijn een leuke stad vind. “Een vat vol tegenstrijdigheden”, dixit Multatuli. Op zijn minst verrassend dus.

De stad verkennen met ons stalen ros

Omdat mijn vriend nog nooit in Berlijn geweest is, besluiten we de eerste dag van onze citytrip een verkenningstocht te maken. Op een stalen ros. Zo kunnen we grotere afstanden afleggen, krijgen we een betere impressie van de verschillende wijken in de stad.

En zo kunnen we al trappend de sfeer opsnuiven (en ineens wat calorieën verbranden, wat zeker geen kwaad kan met al die Currywursten en Zwiebeln, Schnitzels, Käsespätzle …) .

Wij boekten een nederlandstalige fietstour langs de highlights via Baja Bikes (bajabikes.eu, meeting point: Kulturbrauerei, Knaackstrasse 97, U Eberswalder Strasse). Ondanks dat het Arschkalt was, zeker een aanrader!

Met een klein groepje en een gezwinde gids (zonder twijfel een Nederlandse, gezien het stevige tempo dat ze er in hield) begonnen we aan onze tocht door Berlijn. Een aantal interessante stopplaatsen :

• de Gedenkstätte Berliner Mauer in de Bernauer Strasse! We hebben allemaal wel de foto’s gezien en de feiten gehoord, maar als je daar dan staat tussen die huizen en het allemaal letterlijk heel kortbij komt, met een goede gids erbij die aan de hand van alledaagse verhalen en minder bekende feiten de situatie ter plekke levendig schetst… Ook het gratis museum zeker even binnengaan, je hebt er een mooi uitzicht over de muur en een prachtige tentoonstelling.
• De brede boulevard Unter den Linden. Ga hier zeker een kijkje nemen in de Neue Wache, dit is de ‘Centrale gedenkplaats van de Bondsrepubliek Duitsland voor de slachtoffers van oorlog en tirannie’. Je vind er een eenvoudig maar heel expressief beeld van een moeder die treurt om haar gesneuvelde zoon, van de Duitse kunstenares Käthe Kollwitz. Zij maakte deze piëta naar aanleiding van het sneuvelen van haar eigen zoon Peter tijdens de Eerste Wereldoorlog.

  Aan de overkant vind je de Bebelplatz of het plein voor de Alte Bibliothek, hier werden op 10 mei 1933 zo’n 25.000 boeken verbrand door de nazi’s… Je kan hier ook het monument van de Israëlische kunstenaar Micha Ullman terugvinden, een ondergrondse bibliotheek met lege boekenkasten… “Wo man Bücher verbrennt, verbrennt man am Ende auch Menschen” (“Waar men boeken verbrandt, verbrandt men uiteindelijk ook mensen”), staat er te lezen tussen de stenen, een citaat van Heinrich Heine.

• De Pariser Platz met de Brandenburger Tor for obvious reasons, maar spring ook even binnen bij de DZ Bank. Dit gebouw lijkt aan de buitenkant nogal troosteloos, alle nieuwe gebouwen moeten zich immers beperken tot een sobere façade zodat alle publieke aandacht naar de Brandenburger Tor gaat, maar binnenin heeft architect Frank Gehry (de excentrieke architect van o.a. het Guggenheim Museum in Bilbao) dit helemaal goed gemaakt met een pareltje van een atrium (denk aan de omgekeerde piramide van het Louvre meets Gaudi meets Dali, zoiets…), en je kan gewoon gratis binnenlopen om dit te bewonderen!

Berliner Unterwelten

Na de lunch zijn we ondergronds gegaan. Onder het Berlijnse metrostelsel ligt er immers een heel netwerk aan tunnels. Deze werden onder andere tijdens WOII door de Berlijnse burgers gebruikt als schuilplaats tijdens de ontelbare bombardementen.

Duizenden kinderen, vrouwen, bejaarden en gewonden hebben hier uren, dagen aan een stuk in angst en onwetendheid doorgebracht en de bewijzen daarvan zijn heel goed bewaard gebleven. Je kan deze tunnels inwandelen en alles in je opnemen.

Doen! Wij kozen Tour 1, Dark Worlds (Berliner Unterwelten, Brunnenstrasse 105, U Gesundbrunnen, en kom zeker op tijd want anders kan de toer van jouw keuze en taal wel eens volzet zijn, en je kan enkel met cash betalen :S ).

Berlijnse Hofjes

Na een heftige dag (kan ook gewoon niet anders in Berlijn), hadden we wel een beetje nood aan “lichter vertier” en zijn we naar de Hackescher Höfe getrokken (Rosenthaler Straße 40-41, S Hackescher Markt). Dit zijn kleine hofjes met verschillende barretjes, restaurantjes en winkeltjes… hipster alert, toch wel!

De verschillende hoven zijn allemaal met elkaar verbonden en de gevels in Jugendstil zijn onlangs geheel in originele staat opgeknapt. Heel schattig, het zijn net kleine, rustige dorpjes middenin buzzing Berlijn.

Op loopafstand vind je ook het Haus Schwarzenberg (hof vol street art), de Rosenhöfe (hof vol winkeltjes) en de Heckmannhöfe (een grotere hof met galerieën). De bioscoop in de Hackesche Höfe biedt films in originele versie met (Duitse) ondertiteling aan, check dit zeker eventjes voor je je in de rode fluwelen zeteltjes neervlijt, want anders beland je in een gedubde Duitse versie :S.

De Hackescher Markt met talrijke restaurantjes was niet zo ons ding, tourist-traps all over the place. Maar in een zijstraatje vonden wij een gezellig thais restaurantje (Bonjour Saigon, Sophienstrasse 10), kaarslicht en heerlijke curry’s voor een klein prijsje: zalige afsluiter van onze eerste dag.

Zondag? Brunchdag!

Ben je op zondag in Berlijn, ga dan zeker ergens brunchen. Voor een om-steil-van-achterover-te-vallen klein prijsje kan je in veel lunchadresjes opscheppen van een eindeloos en overheerlijk buffet. Na een beetje zwerven (ons brunchadres van eerste keuze was namelijk volzet, reserveren is dus wel aan te raden) belandden we bij Schall und Rauch (Gleimstrasse 23, Prenzlauer Berg).

Zelfs nu ik eraan terugdenk, begin ik spontaan te watertanden: ontbijtgranen, broodjes, ontbijtkoeken, eitjes, verschillende slaatjes, groentenschotels, soep, 3 warme schotels en dessertenbuffet… en een gezellig praatje met het keukenpersoneel, voor €11,11. Uit ongeloof heb ik 3x bij de bediening gecheckt of de prijs wel klopte. Tja, ik denk niet dat hier meer uitleg nodig is.

Rommelmarkt-snuffelen

Net zoals brunchen, is rondsnuffelen op een rommelmarkt één van mijn favoriete bezigheden en laat dat nu net de 2 zondagse bezigheden van de Berlijners zijn, toevallig… Dus wij op een zeeeeeeer rustig tempo naar de rommelmarkt in het Mauerpark en op de Arkonaplatz, allebei op wandelafstand van ons brunchadres.

Onze buit na 2 uren rommelmarkten: 2 handgemaakte rugzakken, een stoffen zak (een kleine persoonlijke verslaving ahum), een handgemaakt soja-kaarsje en een aantal oude foto’s. Toegegeven, meer kon er ook gewoon niet in onze handbagage…

Voormalige Stasi-gevangenis Hohenschönhausen

Een stukje buiten het toeristische centrum, maar nog altijd vlot bereikbaar met de metro, ligt de gedenkstätte Hohenschönhausen, de voormalige stasi-gevangenis. Adembenemend. Letterlijk. Het bezoek aan dit gebouw heeft van heel deze citytrip het meeste indruk op mij nagelaten.

Nu nog steeds, nu we al eventjes terug zijn en weer gezellig voortglijden in onze dagelijkse routine, sta ik er soms nog bij stil.

In mei 1945 richten de Russische bezetters hier een speciaal doorgangskamp in, waarin zij oorlogsmisdadigers en burgers met verdachte politieke ideeën opsluiten. In 1946 werd het complex ingericht als gevangenis van de KGB en in 1951 kwam het in handen van de Stasi.

Een hel voor mensen die hier werden opgesloten, burgers die ervan verdacht werden gekant te zijn tegen de DDR. Wij werden rondgeleid door een voormalige gevangene.

Onze gids vertelde ons over de desoriëntatie, het verlies aan alle controle over je persoonlijke leven, de psychologische spelletjes, de onwetendheid, de uitzichtloosheid, … Iedereen kon op elk moment van de dag (zowel in Oost- als ook in West-Berlijn) van het straat geplukt worden en in een gecamoufleerd busje gesleurd worden en zonder uitleg naar deze geheime plek gevoerd.

Je kreeg niks te horen over je aanklacht, geen rechtmatig proces, geen informatie over je familie. Pasgeboren baby’s werden zonder uitleg weggehaald bij hun moeder. Gevangenen mochten elkaar niet zien of enig contact maken. Als een gevangene voor verhoor uit zijn cel werd gehaald, dan brandde er een rode lamp boven de gangdeuren.

Maar toch konden de bewakers niet verhinderen dat er door middel van klopsignalen gebaseerd op het alfabet, de levensnoodzakelijke communicatie tussen de gevangenen in stand bleef.

In de U-boot, een heel koud en rudimentair cellenblok voor de “gevaarlijkste” verdachten, stak er een pijpje uit het plafond die de geuren van de keuken uitstootte waardoor de gevangenen een hongerig gevoel kregen. Tijdens zogenaamde fotosessies voor documentatiemateriaal moesten gevangene soms urenlang in een klein kamertje op een stoel in isolatie wachten.

Later is gebleken dat zij op die momenten moedwillig bestraald werden met giftige X-ray stralen die vanuit een toestel in een box achter hen kwamen. Niemand wist dit toen. Dit is pas veel later uitgekomen, toen een aantal ex-gevangenen gestorven zijn aan leukemie veroorzaakt door bestralingen.

En nadat men klachten van gevangenen die beweerden dat het iets met die fotosessies te maken had, verder heeft onderzocht en uiteindelijk een vergeten x-ray machine heeft teruggevonden… Dit bezoek is zeker geen walk in the park maar wel een absolute aanrader.

Deze verhalen en kennis mogen nooit verloren gaan, want dit is wat er gebeurd als je als burger in naam van de (staats-)veiligheid een aantal verkregen rechten en vrijheden opgeeft, een zo belangrijk en actueel thema!

Heel veel Respect en liefde voor iedereen die meewerkt om deze plaats open te houden. Er is trouwens ook een heel mooie souvenirwinkel met een schatkamer vol goede boeken (nog iets bij in de handbagage) en een gratis tentoonstelling.

Hehe. Best wel heftig, dit moest allemaal eventjes bezinken en we hadden dan ook niet echt zin in een romantisch dineetje op restaurant. Pizza was de oplossing! Dus hebben we gewoon 2 pizza’s besteld om mee te nemen en gezellig in ons hotel gegeten met een filmpje erbij. Perfect end of the day.

Reichstag, Tiergarten & Curry Wurst

De Reichstag… hmmm niet echt de stop tijdens je citytrip waar de sexiness vanaf druipt :S. Fout gedacht!! Wij vonden het zeker de moeite: het mooie uitzicht, de schitterende koepel, het interessante overzicht van de recente Berlijnse geschiedenis, het prijskaartje (gratis, wel best goed op voorhand reservatie maken, anders geraak je niet op gewenste tijdstip binnen).

De turbulente geschiedenis van Berlijn wordt bijna tastbaar terwijl je in de prachtige koepel rondloopt en luistert naar de interessante weetjes via de headphones. De koepel werd ontworpen door architect Norman Foster, een symbool voor transparantie, zowel in de letterlijke en de figuurlijke betekenis van het woord, als reminder voor het huidige Duitse parlement dat hier zetelt.

Met dat doel voor ogen heeft hij ook een aantal leuzen die Russische soldaten tijdens de bevrijding van Berlijn op de muren hebben achtergelaten, zorgvuldig bewaard: “Hitler kapot!” en “Sergei en Yuri waren hier” kan je dus nog steeds in Cyrillisch schrift terugvinden in de Rijksdag. In plaats van schoon te vegen; herinneren en leren uit vroegere fouten, mooi!

Vanop het dak heb je ook een mooi uitzicht op de Bundeskanzleramt, het kantoor van de bondskanselier Angela Merkel. Klinkt niet direct superschpannend, maar toch de moeite 😉 Het dak van dit enorme kantoorgebouw, bestaat uit grote puzzelstukken.

Deze staan voor de symbolische hereniging tussen oost en west na de val van de muur. De Spree loopt tussen deze puzzelstukken door. De rivier verving vroeger de Muur als natuurlijk obstakel, de kruisjes aan de oever wijzen nog steeds op de mislukte pogingen van oost-berlijners om te ontsnappen aan het communistische regime.

Na dit monumentale catharsis-moment hebben we een wandeling gemaakt in het groene Tiergarten, gelegen naast de Reichstag. We zijn gestopt zijn bij het statische monument voor de omgekomen Russische soldaten bij de bevrijding van Berlijn.

Tijdens je wandeling in dit groene hart van Berlijn kom je nog vele mooie plekjes tegen (de Siegessäule, de Rosengarten, een meer met roeibootjes, …), HELAAS moesten wij weer huiswaarts keren. Maar niet nadat we de enige echte Curry Wurst verorberd hadden, heerlijk!

Vergeet onze belgische frituur-currywurst, dit is het echte spul: bratwurst met currykruiden en pikant tomatensausje… duimen en vingers werden afgelikt. En toen, zu hause.