Het moet geloof ik, in primetime zijn geweest dat een of ander keuterboertje ergens diep in Wallonië aan de televisiecamera vertelde hoe hij nog nooit in zijn lange leven zijn dorp was uit geweest. De man zag er heel gelukkig uit en zo voelde hij zich ook.

Zelf kan ik het me nauwelijks voorstellen. Hoe rustig en schilderachtig het dorp waar ik woon ook is, ik heb er op gezette tijden grote nood aan om uit te breken en nieuwe horizonten op te zoeken. Het liefste zoek ik plaatsen op waar kunst en geschiedenis hand in hand gaan. Niet dat ik niet van een prachtig landschap zou kunnen genieten, dat doe ik heus wel.

Krachtig en indrukwekkend zijn bijvoorbeeld de Griekse meteoren, heel anders dan de Pyreneeën die mij dan weer (zeker in Andorra) met een claustrofobisch gevoel opzadelen. Van de Pyreneeën hou ik eigenlijk alleen wanneer het er onweert en klettert en vurige bliksems de hemel en het gebergte doen oplichten. Heerlijk zo’n natuurlijk klank- en lichtspel !

Maar ook wanneer de Tourkaravaan er zijn tenten opstelt, vouwen de Pyreneeën hun absolute charmes open . Niets zo mooi als de heroïsche strijd te mogen meemaken tussen renners die zwetend, zwoegend, kreunend, de onverbiddelijk zware cols zoals de Aubisque en de Tourmalet als eerste pogen te beklimmen in de hoop bij het bereiken van de top onsterfelijke roem te verdienen.

En ook al vertellen de dansende baren van de zee aan hen die ze bekijken hun intense vreugde, toch hou ik het meest van het rustige platteland met wiegend koren in de velden. Het zonovergoten platteland waar tussen de aren hemelsblauwe korenbloemen en in de bermen rijkbloeiende klaprozen groeien.

Kortom het idyllische land zoals alleen Stijn Streuvels dat beschrijven kon en waar mij telkens weer de nauwelijks in te tomen lust bekruipt om er kinderlijk blij te rollebollen. Maar voor dergelijk lieflijk tafereel hoef ik mijn dorp niet uit.

Neen, wanneer ik ontsnap, wil ik de lokroep van de kunstenaar beantwoorden. En wanneer die roep uit een ver verleden komt, klinkt die voor mij nog mooier.

Soms is de roep onduidelijk en de interpretatie moeilijk al leeft in mij de vaste overtuiging dat wat de kunstenaar ook moge bedoelen, je eigen kijk op zijn schepping toch steeds weer de bovenhand haalt. Het blijft kortom, een aller individueelste interpretatie van een aller individueelste emotie.

Dat werd mij haarscherp duidelijk toen ik pakweg vijfendertig jaar geleden in het Nationaal Archeologisch Museum van Athene getroffen werd door het bijzonder pakkende, iets meer dan levensgrote beeld van Zeus. Of was het Poseidon ?

Dit beeld, toegekend aan beeldhouwer Klamanis, beheerste er niet alleen de zaal waar het stond opgesteld maar hield mij dermate in een wurggreep dat ik er mij niet kon van losmaken. Was het mogelijk dat Klamanis die zo’n slordige 2500 jaar voor mijn tijd leefde, me via dit prachtige bronzen mannenlichaam iets duidelijk wou maken ?

Waarom kreeg ik het zo koud terwijl de omgevingstemperatuur toch zo’n dertig graden moet zijn geweest ? Veel langer dan gebruikelijk bleef ik in de zaal rondhangen en mijn blik werd steeds opnieuw naar dat beeld gezogen tot ik het plots heel duidelijk wist : de man met wie ik deze reis maakte, was niet de man met wie ik verder kon. Ik zou mijn leven niet met hem delen.

Toen ik ruim achtentwintig jaar later het beeld opnieuw zag, deze keer met hem waarmee ik reeds jarenlang getrouwd was, deed het me maar weinig. O ja, het was nog steeds heel mooi dat wel, maar het zweeg.

Ik geloof niet dat ik ooit nog terug keer naar Griekenland. Sinds ik er in Delphi mijn ribben brak, heb ik er mijn buik van vol. (Zie https://evenaar.tv/reisverhalen/2018/02/het-orakel-van-delphi-wat-heeft-de-tour-de-france-daar-in-godsnaam-mee-te-maken/)

Maar het leven kabbelt verder en relaties ook. Dus dat beeld waarvan we nog steeds niet zeker weten of het nu Zeus dan wel Poseidon is, dat beeld dat ooit sprak en dan weer zweeg, blijft mij fascineren. Wat zou het mij deze keer te vertellen hebben, mocht ik het toch nog een keertje opnieuw zien ?

Sinds reistipper Guy mij attent maakte op Beaufort 2018 blijft die vraag me door het hoofd malen.

De Chinese kunstenaar Xu Zhen heeft namelijk een exacte kopie gemaakt van het werk van Klamanis met dien verstande dat hij er een aantal typisch Chinese elementen heeft aan toegevoegd. Het kunstwerk staat momenteel in het kader van de kunst triënnale aan zee in de badplaats De Haan te kijk.

Xu Zhen vindt dat historische interpretaties niet zo bepalend zijn als vaak wordt aangenomen. Het feit dat we nog steeds niet weten of dit beeldhouwwerk nu Zeus of Poseidon uitbeeldt, is slechts één bewijs dat de manier waarop we onze eigen cultuur begrijpen, altijd kan veranderen.

Zou Xu Zhen net als Klamanis destijds er met zijn interpretatie in slagen om mij via zijn kunstwerk iets persoonlijks mee te delen ? Ik ben meer dan nieuwsgierig en kan niet wachten tot het helemaal zomert om Beaufort 2018 al fietsend te gaan bekijken.

Zeedijk, De Haan, 29 april 2018

We komen de andere kant van de zeedijk opgewandeld. Zodoende hebben we nog een flink eind te stappen langsheen andere kunstwerken die deel uitmaken van de triënnale. Ik kan er mij niet op concentreren hoewel er heel mooie werken bij zitten.

Maar ik word naar het beeld gezogen dat langzaam in de verte opdoemt. Het pakt mij onmiddellijk. De pekingeenden die Xu Zhen aan zijn werk heeft toegevoegd ogen erg klein en kwetsbaar tegenover de Griekse God die hier, zo dicht bij de zee niet anders kan zijn dan Poseidon.

Het is inmiddels behoorlijk gaan regenen. Maar de regen doet niets af aan de kracht die het beeld ook hier uitstraalt. Wel integendeel !

De eenden zijn zo klein dat ik ze pas goed in het vizier krijg wanneer ik er met mijn cameralens op inzoom. Wat een een schok ! De eendjes zitten er niet zo maar gezellig op de stoere, sterke armen van Poseidon veilig te wezen. Ze zijn gepluimd en de pootjes afgehakt, klaar voor de grill.

Of zijn ze er op het nippertje van gered ?

Het schiet mij te binnen wat ik kunstenaar Johan Clarysse ooit tijdens een lezing hoorde zeggen : de kunstenaar creëert het werk, de toeschouwer maakt het af. En plots weet ik waarom ik vijfendertig jaar geleden zo’n overduidelijke boodschap kreeg. Ik weet nu ook waarom het werk van Klamanis achtentwintig jaar later zweeg.

Ik kijk naar mijn vriend die naast mij naar Poseidon staat te kijken en ik voel me gelukkig. Ik kan alleen maar vurig hopen dat hij de man is met wie ik de rest van mijn leven kan delen.

Met Xu Zhen ben ik het eens dat de manier waarop we de dingen begrijpen altijd kan veranderen. Dus die boer daar diep in de Ardennen ? Ik denk dat die inderdaad écht gelukkig was.